Dobrostan na co dzień w zakładach ubojowych i środkach transportu – dialog między właścicielem zwierzęcia inspekcją weterynaryjną, producentem i konsumentem. Pod tym tytułem odbyła się w dniu 10 października 2019 roku na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu pierwsza konferencja z cyklu Animal&Food Protecion Conference (AFP-conf). Organizatorem konferencji był Instytut Medycyny Weterynaryjnej, Wydziału Nauk Biologicznych i Weterynaryjnych.
Patronatem honorowym konferencję objęli: Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Jan Krzysztof Ardanowski oraz Główny Lekarz Weterynarii dr Bogdan Konopka. Spotkanie było adresowane do lekarzy weterynarii zajmujących się nadzorem nad dobrostanem zwierząt oraz higieną środków spożywczych pochodzenia zwierzęcego, a także pracowników zakładów ubojowych i rzeźni.
Konferencję podzielono na dwie części, przy czym w pierwszej z nich omawiano problemy związane z transportem i badaniem przedubojowym zwierząt, w drugiej natomiast dobrostan w odniesieniu do badaniem poubojowego oraz ubój z konieczności. Podkreślono m.in. kwestie oceny stopnia zabrudzenia zwierząt trafiających do rzeźni, sposobu weryfikacji ich czystości oraz jej wpływu na jakość tuszy, weryfikacji i nowych sposobów oceny skali stresu u transportowanych do ubojni zwierząt, szczególnej roli lekarza weterynarii w nadzorze nad warunkami transportu, uboju i oceny poubojowej.
Poruszono kwestie braku jednolitych systemów oceny czystości zwierząt, podkreślając że funkcjonują one powszechnie jedynie w Wielkiej Brytanii i krajach skandynawskich. W warunkach krajowych systemów takich brak. Dokonano także porównania warunków transportu i oceny zwierząt w rzeźniach niemieckich i polskich a także przedstawiono wykładnię prawną do działań lekarzy weterynarii w tym zakresie. Podczas dyskusji podnoszono wielokrotnie bezradność lekarzy weterynarii w odniesieniu do zapewnienia odpowiedniego nadzoru wskutek braku spójnych przepisów administracyjnych a także znanych niedostatków kadrowych, wynikających m.in. z niskiego uposażenia lekarzy weterynarii – pracowników Inspekcji. Równocześnie podkreślono ciągle niewystarczającą świadomość właścicieli zwierząt oraz firm transportowych, względnie podejmowanie przez nich prób ominięcia prawa. Zwrócono także uwagę, że szereg spraw sądowych wszczynanych przez Inspekcję Weterynaryjną są przedawniane i umarzane na korzyść winnego podmiotu.
W trakcie konferencji przedstawiono propozycję dwóch praktycznych przewodników określających 1) zdolność do transportu świń oraz 2) bydła. Ich celem było wskazanie źródeł wiedzy dotyczących transportu zwierząt przeznaczonych na żywność oraz jej usystematyzowania. Sporo uwagi poświęcono jakości transportu, certyfikacji firm transportowych w szczególności rozwiązań konstrukcyjnych oraz technicznych i termicznych, zapewniających maksymalny komfort podczas podróży i rozładunku.
Wykładnie naukową do oceny dobrostanu na podstawie badania poubjowego przedstawił w znakomicie udokumentowanym referacie prof. Krzysztof Anusz z SGGW. Uwzględnił w nim innowacyjne metody oceny stresu, z których cześć znajdzie zapewne wykorzystanie w przyszłości. Uwagą uczestników - ze względu na skalę produkcji drobiu w Polsce - cieszył się wykład lek. wet. Wojciecha Młynarka, poświęcony dobrostanowi brojlerów kurzych w gospodarstwie na podstawie poubojowej oceny łapek. Pewną część konferencji poświęcono ubojowi z konieczności jako szczególnej formy uboju. Został on rzeczowo przedstawiony przez lek. wet. Annę Balcerak z Wojewódzkiego Inspektoratu Weterynarii w Bydgoszczy. Temat ten był szczególnie aktualny wobec niedawnych afer związanych z niehumanitarnym obchodzeniem się i ubojem zwierząt leżących, potocznie nazwanych w mediach „leżakami”. W tym obszarze podkreślono konieczność bezwzględnego przestrzegania obowiązującego prawa i braku tolerancji dla bólu i cierpienia zwierząt. W gorącej dyskusji, znakomicie moderowanej przez dr-a Steigerta, poruszono liczne kontrowersyjne kwestie dotyczące przedstawionej problematyki. Szereg kwestii rozstrzygnięto w oparciu o wiedzę naukową i i fachową prelegentów.
Konferencje pod znakiem AFP będą w Toruniu kontynuowane. W rozmowach kuluarowych podkreślano nowatorskie podejście do tematu, wysokie kompetencje prelegentów oraz stworzenie szczególnej platformy wymiany doświadczeń i wiedzy z zakresu dobrostanu i higieny zwierząt rzeźnych.
Szczególną wartość stanowią także zaplanowane na kwiecień i czerwiec 2020 roku wyjazdy studyjne do rzeźni położonych w centrum Niemiec, w celu praktycznej nauki oceny i badania zwierząt rzeźnych dla podniesienia kwalifikacji zawodowych oraz konfrontacji interpretacji przepisów w Niemczech i Polsce. Inicjatywa ta adresowana jest do lekarzy urzędowych. Wyjazdy poprzedzone zostaną częścią teoretyczną. Stanowić ją będzie konferencja, w której poruszone zostaną wszystkie aspekty higieny i nadzoru weterynaryjnego nad załadunkiem zwierząt, transportem, ubojem w aspekcie higieny i jakości mięsa. Ten element szkoleń wydaje się szczególnie cenny i wartościowy dla urzędowych lekarzy weterynarii, wyznaczonych do pracy w ubojni. Warto dodać, że moduł ten będzie w przyszłości dostępny także dla studentów medycyny weterynaryjnej w Toruniu.
Konferencje AFP wpisują się także w najbliższe plany Torunia, zmierzające do utworzenia przy Uniwersytecie Mikołaja Kopernika Referencyjnego Centrum Oceny Dobrostanu. Prace nad jego struktura są daleko zaawansowane. Nadzór nad Centrum sprawować będzie Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi – Jan Krzysztof Ardanowski, który wyraził swoje zainteresowanie tą inicjatywą. Jest ona czynnie wspierana przez Kujawsko-Pomorskiego Wojewódzkiego Lekarza Weterynarii dr-a Jerzego Dymka. Merytoryczny nadzór nad Centrum sprawować będzie profesor Roman Kołacza z UMK w Toruniu